ट्रायकोडर्मा हा बुरशीचा एक प्रकार आहे. शेतातील जमिनीत विविध प्रकारच्या बुरशी आढळतात. काही बुरशी वनस्पती आणि पिकांसाठी हानिकारक असतात. त्याच वेळी, काही बुरशी आहेत जी पिकांसाठी खूप फायदेशीर आहेत. या फायदेशीर बुरशींमध्ये ट्रायकोडर्माचाही समावेश होतो.

जमिनीत पसरणाऱ्या विविध रोगांमुळे पिकांना मोठा फटका बसतो. फ्युसेरियम, पायथियम, फायटोफथोरा, रायझोक्टोनिया, स्क्लेरोशिअम, स्क्लेरोटीनिया इत्यादी बुरशीमुळे पिकाचे ३० ते ८० टक्के नुकसान होऊ शकते. या बुरशीमुळे मूळ कुजणे रोग, खोड कुजणे रोग, कासेचे रोग, पानावरील ठिपके रोग, ओले कुजणे रोग, राइझोम कुजणे, तुषार रोग, स्कॉर्च रोग, इत्यादी अनेक रोग या बुरशीमुळे होतात. या रोगांपासून पिकांचे संरक्षण करण्यासाठी ट्रायकोडर्मा जैविक बुरशीनाशक म्हणून वापरला जातो.

ट्रायकोडर्माचे अनेक प्रकार आहेत. त्यांपैकी ट्रायकोडर्मा विरिडी आणि ट्रायकोडर्मा हर्झियानम हे सर्वात जास्त प्रमाणात आढळतात. पिकांसाठी हानिकारक बुरशी नष्ट करून विविध रोगांवर नियंत्रण ठेवण्यास मदत होते. रासायनिक बुरशीनाशकाबद्दल बोलायचे झाले तर त्याचे अनेक दुष्परिणाम आहेत. परंतु ट्रायकोडर्मा वापरल्याने पिकांवर कोणताही विपरीत परिणाम होत नाही.

ट्रायकोडर्मा कसे वापरावे

ट्रायकोडर्मा वेगवेगळ्या प्रकारे वापरला जातो. याद्वारे बीजप्रक्रिया, माती प्रक्रिया, मुळावर प्रक्रिया करण्याबरोबरच फवारणीही पिकांवर करता येते.

• ट्रायकोडर्माची बीजप्रक्रिया करण्याची पद्धत: पेरणीपूर्वी 2-4 ग्रॅम ट्रायकोडर्मा पावडर प्रति किलो बियाण्यास समान प्रमाणात मिसळा. यासह, बियाणे पेरल्यानंतर ट्रायकोडर्मा बुरशी देखील जमिनीत वाढू लागते आणि हानिकारक बुरशी नष्ट करून पिकांचे रोगांपासून संरक्षण करते. बियाण्यावर कीटकनाशकाची प्रक्रिया करायची असल्यास प्रथम कीटकनाशकाची प्रक्रिया करावी. त्यानंतर त्याचा वापर करा.

• ट्रायकोडर्माने मातीची प्रक्रिया करण्याची पद्धत: मातीची प्रक्रिया करण्यासाठी शेत तयार करताना, 1 किलो ट्रायकोडर्मा पावडर 25 किलो शेणखत, कंपोस्ट किंवा वर्मी कंपोस्टमध्ये मिसळा आणि शेतात समान प्रमाणात मिसळा. नर्सरीच्या मातीवरही या पद्धतीने उपचार करता येतात. (हे प्रमाण प्रति एकर शेतात दिले जाते.)

• ट्रायकोडर्माच्या मुळावर प्रक्रिया करण्याची पद्धत: बियाण्यावर प्रक्रिया न केल्यास मुख्य शेतात रोपे लावण्यापूर्वी 250 ग्रॅम ट्रायकोडर्मा १५ लिटर पाण्यात मिसळून द्रावण तयार करावे. या द्रावणात झाडांची मुळे सुमारे 30 मिनिटे भिजवा. नंतर रोपे लावा.

• पिकांवर ट्रायकोडर्मा फवारण्याची पद्धत : पिकांवर मातीजन्य किंवा बुरशीजन्य रोगाची लक्षणे दिसल्यास ट्रायकोडर्मा २ ते ४ ग्रॅम प्रति लिटर पाण्यात मिसळून फवारावे.

ट्रायकोडर्मा वापरताना घ्यावयाची काळजी

• सर्वोत्तम परिणामांसाठी, प्रमाणित संस्था किंवा कंपनीकडून ट्रायकोडर्मा कल्चर खरेदी करा.

• ट्रायकोडर्मा कल्चर 6 महिन्यांपेक्षा जुने घेऊ नका.

• बियाण्यावर प्रक्रिया केल्यानंतर ते सावलीच्या ठिकाणी ठेवा. ट्रायकोडर्मा उपचार केलेल्या बिया उन्हात टाकू नका. त्यात असलेली बुरशी मजबूत सूर्यप्रकाशाने नष्ट होऊ शकते.

• बुरशीच्या वाढीसाठी ओलावा आवश्यक आहे. त्यामुळे कोरड्या जमिनीत त्याचा वापर करू नये.

• रासायनिक बुरशीनाशक वापरल्यानंतर 4-5 दिवस वापरू नका.

• उभ्या पिकावर संध्याकाळी फवारणी करावी. तुम्ही सकाळी सूर्य उगवण्यापूर्वी फवारणी देखील करू शकता.

• शेणखत, शेणखत किंवा शेणखत किंवा शेणखत मिसळल्यानंतर ते जास्त काळ ठेवू नका.

हे देखील वाचा:

• वनस्पतींसाठी आवश्यक पोषक आणि त्यांचे महत्त्व जाणून घेण्यासाठी येथे क्लिक करा .

आम्हाला आशा आहे की ही माहिती तुमच्यासाठी महत्त्वाची ठरेल. जर तुम्हाला ही माहिती आवडली असेल तर ही पोस्ट लाईक करा आणि इतर शेतकरी मित्रांना सुद्धा शेअर करा. यासंबंधी तुमचे प्रश्न आम्हाला कमेंट्सद्वारे विचारा.