કેટલાક દાયકાઓ પહેલા, કોઈ વ્યક્તિ માટી વિના ખેતી કરવાનું વિચારી પણ શકતું ન હતું. પરંતુ ટેક્નોલોજીએ તે શક્ય બનાવ્યું છે. જો કે કૃષિ ક્ષેત્રે રોજેરોજ નવી નવી શોધો થઈ રહી છે, પરંતુ હાઈડ્રોપોનિક ટેક્નોલોજીને ખેતી માટે એક અદ્ભુત શોધ માનવામાં આવી રહી છે. માટી વિના હાઇડ્રોપોનિક ખેતી કેવી રીતે થાય છે અને આ ટેક્નોલોજી દ્વારા છોડને ખાતર અને પોષક તત્વો કેવી રીતે પહોંચાડવામાં આવે છે? આ ટેકનોલોજી દ્વારા ખેતીમાં કેટલો ખર્ચ આવે છે? શું તેના ફાયદા છે? જો તમારા મનમાં પણ આવા પ્રશ્નો હોય અને હાઇડ્રોપોનિક ખેતીની તકનીકો વિશે સંપૂર્ણ માહિતી મેળવવા માંગતા હોય, તો આ પોસ્ટ ધ્યાનથી વાંચો.

હાઇડ્રોપોનિક ખેતી શું છે?

• તે આધુનિક ખેતીની તકનીક છે. આ ટેકનિકમાં આબોહવાને નિયંત્રિત કરીને માટી વિના ખેતી કરવામાં આવે છે. હાઇડ્રોપોનિક ખેતીમાં, છોડ માત્ર પાણીમાં અથવા રેતી અને કાંકરામાં પાણી સાથે ઉગાડવામાં આવે છે.

• હાઇડ્રોપોનિક ખેતી લગભગ 15 થી 30 ડિગ્રી સેન્ટીગ્રેડ તાપમાન અને 80 થી 85 ટકા ભેજમાં કરવામાં આવે છે.

છોડને પોષક તત્વો કેવી રીતે પૂરા પાડવામાં આવે છે?

• આપણે બધા જાણીએ છીએ કે માટીમાં છોડ માટે જરૂરી ઘણા પોષક તત્વો હોય છે. હવે મોટો પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે જો માટીનો ઉપયોગ જ થતો નથી તો છોડને પોષક તત્વો કેવી રીતે મળે?

• આ પદ્ધતિમાં ફોસ્ફરસ, નાઈટ્રોજન, મેગ્નેશિયમ, કેલ્શિયમ, પોટાશ, ઝીંક, સલ્ફર, આયર્ન વગેરેનું મિશ્રણ કરીને દ્રાવણ તૈયાર કરવામાં આવે છે. આ દ્રાવણને નિર્ધારિત સમયાંતરે પાણી સાથે મિશ્રિત કરવામાં આવે છે. જેના કારણે છોડને તમામ પોષક તત્વો મળે છે.

હાઇડ્રોપોનિક ખેતી કેવી રીતે કરવામાં આવે છે?

• હાઇડ્રોપોનિક ખેતીમાં, પાઈપોનો ઉપયોગ કરીને છોડ ઉગાડવામાં આવે છે. પાઇપમાં કેટલાક છિદ્રો રહે છે, જેમાં છોડ વાવવામાં આવે છે. છોડના મૂળ પાઈપની અંદર પોષક તત્વોથી ભરપૂર પાણીમાં ડૂબી જાય છે.

• આ તકનીક દ્વારા નાના છોડના પાકની ખેતી કરી શકાય છે. જેમાં ગાજર, સલગમ, કાકડી, મૂળો, બટાકા, કેપ્સિકમ, વટાણા, મરી, સ્ટ્રોબેરી, બ્લેકબેરી, બ્લૂબેરી, તરબૂચ, કેન્ટાલૂપ, પાઈનેપલ, સેલરી, તુલસી વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.

હાઇડ્રોપોનિક ખેતીનો ખર્ચ કેટલો છે?

• હાઇડ્રોપોનિક સિસ્ટમ સેટ કરવા માટે શરૂઆતમાં વધુ ખર્ચ થાય છે. આ પદ્ધતિથી ઓછી જગ્યામાં વધુ છોડ ઉગાડી શકાય છે. તેથી થોડા સમય પછી ખેડૂતો આ પદ્ધતિ દ્વારા વધુ નફો કમાઈ શકે છે.

• જો પ્રતિ એકર વિસ્તારમાં હાઇડ્રોપોનિક ટેક્નોલોજી લગાવવાની વાત કરીએ તો તેનો ખર્ચ લગભગ 50,00,000 રૂપિયા થાય છે.

• જો તમે તેને નાના પાયે શરૂ કરવા માંગો છો તો તમે તેને 100 ચોરસ ફૂટ વિસ્તારમાં પણ સેટ કરી શકો છો. તેની કિંમત 50,000 રૂપિયાથી 60,000 રૂપિયા સુધી હોઈ શકે છે. 100 ચોરસ ફૂટમાં લગભગ 200 છોડ ઉગાડી શકાય છે.

• આ સિવાય તમે તેને તમારા ઘર કે ટેરેસ પર પણ શરૂ કરી શકો છો.

હાઇડ્રોપોનિક ખેતીના ફાયદા શું છે?

• આ તકનીક ખેતી પર પાણી બચાવે છે. જો યોગ્ય રીતે હાઇડ્રોપોનિક ખેતી કરવામાં આવે તો 90 ટકા સુધી પાણી બચાવી શકાય છે.

• પરંપરાગત ખેતીની સરખામણીમાં આ પદ્ધતિથી ખેતી કરીને ઓછી જગ્યામાં વધુ છોડ ઉગાડી શકાય છે.

• પોષક તત્વોનો બગાડ થતો નથી. ઉપયોગમાં લેવાતા પોષક તત્વો છોડ માટે સરળતાથી સુલભ છે.

• સારી ગુણવત્તાનો પાક મેળવી શકાય છે.

• આ તકનીકમાં, છોડને હવામાન, પ્રાણીઓ અથવા અન્ય કોઈપણ બાહ્ય, જૈવિક અને અજૈવિક પરિબળોથી અસર થતી નથી.

અમને આશા છે કે આ માહિતી તમારા માટે મહત્વપૂર્ણ સાબિત થશે. જો તમને આ માહિતી પસંદ આવી હોય, તો અમારી પોસ્ટને લાઈક કરો અને અન્ય ખેડૂતો સાથે પણ શેર કરો. જેથી અન્ય ખેડૂતો પણ આ માહિતીનો લાભ લઈ શકે. તમે અમને કોમેન્ટ દ્વારા હાઇડ્રોપોનિક ખેતી સંબંધિત તમારા પ્રશ્નો પૂછી શકો છો.