भाताची झाडे विविध बुरशीजन्य रोगांना बळी पडतात. ज्यामध्ये कांडवा रोग, तपकिरी ठिपके रोग, स्टेम रॉट रोग, गस्ट रोग, पर्णसंस्कार रोग इत्यादींचा समावेश आहे. या रोगांच्या प्रादुर्भावामुळे धानाच्या उत्पादनात ३० ते ६० टक्के घट येते. अशा परिस्थितीत या रोगांपासून धान पिकाचे वेळीच संरक्षण करणे गरजेचे आहे. तुम्हीही भातशेती करत असाल तर पिकाचे विविध बुरशीजन्य रोगांपासून संरक्षण करण्यासाठी ही पोस्ट काळजीपूर्वक वाचा.

भात पिकामध्ये आढळणारे काही प्रमुख बुरशीजन्य रोग

• कांडवा रोग: या रोगाला खोट्या स्मट रोग असेही म्हणतात. या रोगामुळे भाताचे दाणे प्रभावित झाडांमध्ये पिवळ्या गाठी बनतात. बुरशीच्या वाढीचा वेग वाढल्याने, स्मट बॉल फुटतो आणि नारिंगी होतो. काही काळानंतर कानातले पिवळे-हिरवे किंवा हिरवे-काळे होतात. हा रोग टाळण्यासाठी कार्बेन्डाझिम 50% WP @ 2 ग्रॅम प्रति किलो बियाण्यावर प्रक्रिया करा. हे औषध बाविस्टिन या नावाने बाजारात उपलब्ध आहे.

• तपकिरी डाग रोग : या रोगाचा प्रादुर्भाव पिकाच्या कोणत्याही टप्प्यावर होऊ शकतो. या रोगाने प्रभावित झाडांची पाने पिवळी किंवा केशरी-पिवळ्या रंगाची होतात. जसजसा रोग वाढत जातो तसतसे हे डाग गंजसारखे तपकिरी दिसू लागतात. पानांचा वरचा भाग विरघळू लागतो, जो हळूहळू पानांच्या खालच्या भागात पसरतो. फुलणे लहान राहतात. बहुतेक फुलणे निर्जंतुक किंवा अंशतः भरलेले असतात. हा रोग टाळण्यासाठी 2 मिली हेक्सोनाझोल 4% + झीनेब 68% डब्ल्यूपी प्रति लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. इंडोफिल अवतार या नावाने हे औषध बाजारात उपलब्ध आहे.

• स्फोट रोग: या रोगाला ब्लास्ट रोग असेही म्हणतात. साधारणपणे या रोगाचा प्रादुर्भाव मुख्य शेतात रोपे लावल्यानंतर सुमारे 30 ते 40 दिवसांनी होतो. या रोगाच्या सुरुवातीला झाडांच्या पानांवर राखाडी ठिपके दिसतात. रोग जसजसा वाढत जातो तसतसे ठिपके वाढतात आणि ठिपके एकत्र मिसळतात आणि संपूर्ण पानांवर पसरतात. त्यामुळे पाने जळल्यासारखी दिसतात. काही काळानंतर झाडे कमकुवत होऊन तुटायला लागतात. या रोगापासून झाडांचे संरक्षण करण्यासाठी बियाण्यास 2 ग्रॅम थायरम प्रति किलो बियाण्याची प्रक्रिया करा. या रोगाची लक्षणे उभ्या पिकात दिसल्यास 200 मिली कार्बेन्डाझिम 200 लिटर पाण्यात मिसळून प्रति एकर जमिनीवर फवारावे.

• खोड कुज रोग : या रोगाचा प्रादुर्भाव फुलोऱ्याच्या वेळी जास्त होतो. या रडण्यामुळे झाडांची देठं कुजायला लागतात. पानांवर राखाडी (तपकिरी) रंगाचे अनियमित आकाराचे ठिपके दिसतात. या डागांच्या कडा गडद लाल किंवा गडद तपकिरी असतात. खोड कुजण्याच्या नियंत्रणासाठी 2 मिली हेक्सोनाझोल 4% + झीनेब 68% डब्ल्यूपी प्रति लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. इंडोफिल अवतार या नावाने हे औषध बाजारात उपलब्ध आहे.

• पर्णसंस्कार: या रोगाने प्रभावित झाडांचा खालचा भाग कुजण्यास सुरवात होते. या रोगापासून झाडांचे संरक्षण करण्यासाठी पेरणीपूर्वी बियाण्यास ट्रायकोडर्मा ४ ग्रॅम प्रति किलो या प्रमाणात प्रक्रिया करावी.

हे देखील वाचा:

• धान पिकातील खत व्यवस्थापनाची माहिती येथून मिळवा .

आम्हाला आशा आहे की ही माहिती तुमच्यासाठी महत्त्वाची ठरेल. जर तुम्हाला ही माहिती आवडली असेल तर आमच्या पोस्ट ला लाईक करा आणि इतर शेतकर्‍यांना सुद्धा शेअर करा. जेणे करून इतर शेतकरी मित्र सुद्धा भात पिकाला विविध बुरशीजन्य रोगांपासून वाचवू शकतील. यासंबंधीचे तुमचे प्रश्न आम्हाला कमेंटद्वारे विचारा.