पशुपालन सुरू करण्यापूर्वी तुम्हाला अनेक गोष्टी माहित असणे आवश्यक आहे. यामध्ये जनावरांसाठी घरे बांधण्याच्या माहितीचाही समावेश आहे. स्वच्छ व आरामदायी निवासस्थानी राहणाऱ्या प्राण्यांचे आरोग्यही चांगले असते. ज्याचा थेट परिणाम दूध उत्पादनावर होतो. त्यामुळे दुभत्या जनावरांसाठी स्वच्छ व हवेशीर घरे बांधावीत. डेअरी शेड बांधण्यासाठी आवश्यक असलेल्या काही गोष्टी जाणून घेऊया.

डेअरी शेड कसे बांधायचे?

डेअरी फार्मचे प्रामुख्याने तीन प्रकार आहेत. यामध्ये ओपन डेअरी फार्म, बंद डेअरी फार्म आणि सेमी ओपन डेअरी फार्मचा समावेश आहे.

• ओपन डेअरी फार्म: त्याच्या बांधकामासाठी, जनावरांच्या निवासासाठी निवडलेल्या जागेभोवती भिंत बांधली आहे. त्यामध्ये खाण्यापिण्याची व्यवस्था करून जनावरांना मोकळे सोडले जाते. ओपन डेअरी फार्म उभारण्यासाठी अधिक जागेची आवश्यकता आहे. अशा घरांमध्ये जनावरे बांधून ठेवली जात नाहीत, त्यामुळे जनावरांना अधिक विश्रांती मिळते. मात्र, या वस्तीत सर्व प्राण्यांना स्वतंत्रपणे चारा देणे शक्य नाही. त्यामुळे डोक्यात आलेले प्राणी इतर प्राण्यांना त्रास देऊ लागतात.

• बंद डेअरी फार्म : या प्रकारच्या फार्ममध्ये जनावरे बंदिस्त करून ठेवली जातात आणि सर्व प्राण्यांना खाण्यापिण्याचे पदार्थही स्वतंत्रपणे दिले जातात. या घराच्या बांधकामात जागेची गरज कमी आहे. बंद घरांमध्ये आजारी जनावरे शोधणे सोपे आहे. अशा डेअरी फार्मच्या बांधकामाचा खर्च जास्त असतो.

• सेमी ओपन डेअरी फार्म: या प्रकारची घरे पशुपालकांसाठी सर्वात उपयुक्त आहेत. अर्ध-खुल्या अधिवासात, प्राणी बहुतेक वेळा मुक्तपणे फिरतात. दूध काढताना आणि उपचाराच्या वेळीच जनावरांना बांधले जाते. म्हणजे खुल्या घरांचा काही भाग मोकळा राहतो आणि काही भाग झाकलेला राहतो. लहान वासरे किंवा वासरे आणि वासरे वेगळ्या झाकलेल्या जागेत ठेवतात. यासोबतच जनावरांना दिले जाणारे अन्न ठेवण्यासाठी आच्छादित जागाही बांधण्यात आली आहे. अर्ध-खुल्या घरांचा एक भाग झाकलेला आहे आणि तीन भाग खुले राहतात.

डेअरी शेड बांधताना या गोष्टी लक्षात ठेवा

• डेअरी शेडसाठी नेहमी सपाट जागा निवडा.

• इतर ठिकाणांच्या तुलनेत जनावरांचे निवासस्थान थोड्या उंचीवर असावे. जेणेकरून पाऊस पडल्यावर पाणी तुंबण्याची परिस्थिती उद्भवू नये.

• जनावरांच्या घरात पाण्याचा निचरा करण्याची योग्य व्यवस्था असावी.

• निवास व्यवस्था स्वच्छ असावी.

• प्राण्यांच्या घरात हवेची हालचाल आणि सूर्यप्रकाश असणे देखील आवश्यक आहे.

• पशुपालकांच्या निवासस्थानाजवळ डेअरी शेड असावी जेणेकरुन जनावरांना दूध वाहून नेण्यास, चारा व पाणी देण्यास अडचण येणार नाही.

• तसेच जनावरांच्या निवासस्थानात वीज आणि पाण्याच्या उपलब्धतेची विशेष काळजी घ्यावी.

• जनावरांच्या घरात स्वच्छता राखण्यासाठी जनावरांचे शेण, मूत्र, खाण्याची भांडी किंवा आवाज इत्यादींची नियमित स्वच्छता करावी.

हे देखील वाचा:

• प्राण्यांमधील लैंगिक रोगाची लक्षणे आणि प्रतिबंध करण्याच्या पद्धती जाणून घेण्यासाठी येथे क्लिक करा .

आम्हाला आशा आहे की ही माहिती तुमच्यासाठी महत्त्वाची ठरेल. जर तुम्हाला ही माहिती आवडली असेल तर ही पोस्ट लाईक करा आणि इतर पशुपालक शेतकरी आणि शेतकर्‍यांपर्यंत शेअर करा. जेणेकरून ही माहिती जास्तीत जास्त लोकांपर्यंत पोहोचेल. यासंबंधी तुमचे प्रश्न आम्हाला कमेंट्सद्वारे विचारा. पशुसंवर्धन आणि शेतीशी संबंधित अधिक माहितीसाठी ग्रामीण भागाशी संपर्कात रहा.