कोणत्याही पिकाच्या लागवडीसाठी बियाणे उगवण हे सर्वात महत्वाचे कार्य आहे. बियाणे अंकुरित करण्याचे बरेच मार्ग आहेत. काही पद्धतींचा अवलंब केल्याने बिया लवकर उगवतात. इतर काही पद्धती आहेत ज्याद्वारे बियाणे अंकुर वाढण्यास जास्त वेळ घेतात. याशिवाय अनेक वेळा योग्य पद्धतीने बियाणे पेरल्यानंतरही बियाणे उगवण्यास अडचण येते किंवा बियाणे उगवू शकत नाही. त्यामुळे याची कारणे जाणून घेणे अत्यंत आवश्यक आहे. बियाणे उगवत नाही याची काही प्रमुख कारणे सविस्तरपणे जाणून घेऊया.

बियाणे अंकुरित न होण्याची काही प्रमुख कारणे

• बियाण्याची गुणवत्ता : काही वेळा बियाण्याची गुणवत्ता चांगली नसते. त्यामुळे बिया उगवू शकत नाहीत. बियाणे खरेदी करताना, लक्षात ठेवा की तुम्ही रोगमुक्त बियाणे निवडत आहात. उच्च दर्जाचे बियाणे मिळविण्यासाठी, चांगल्या खत-बियाणांच्या दुकानातून बियाणे खरेदी करा.

• सुप्त बियाणे: वेगवेगळ्या हंगामानुसार वेगवेगळी पिके आणि भाजीपाल्याची लागवड केली जाते. अशा वेळी काहीवेळा बियाण्यावर रसायने लावली जातात आणि काही काळ निष्क्रिय होतात. त्यामुळे बिया विशिष्ट हंगामातच उगवतात. त्यामुळे बियाणे निवडताना हवामानाचीही विशेष काळजी घ्यावी.

• बियाणांची देखभाल : उगवण न होण्याच्या कारणांमध्ये बियाण्याची देखभाल देखील समाविष्ट आहे. बियाणे जास्त तापमानात किंवा ओलसर ठिकाणी साठवल्यास बिया खराब होतात. त्यामुळे बियाणे नेहमी कोरड्या जागी व सामान्य तापमानात साठवावे.

• लवकर किंवा उशिरा पेरणी: योग्य वेळी पेरणी करणे फार महत्वाचे आहे. पेरणी योग्य वेळी झाली नाही तरी उगवण होणे कठीण आहे. जर तुम्हाला वेळेच्या काही दिवस अगोदर पीक घ्यायचे असेल तर एजेरी वाण निवडा. त्याच वेळी, थोड्या उशिरा पेरणीसाठी उशीरा वाण निवडा.

• बियाण्याची खोली : बियाणे पेरताना खोलीकडे विशेष लक्ष द्यावे. रुंद आणि मोठ्या आकाराचे बियाणे 4 ते 6 सेमी खोलीवर पेरा. त्याच वेळी, लहान आकाराचे बियाणे 2 ते 3 सेमी खोलीवर पेरा. यापेक्षा खोलवर पेरणी करू नका. यासोबतच अंतरही लक्षात ठेवणे आवश्यक आहे. कमी अंतरामुळे उगवणातही समस्या निर्माण होतात.

• रोग आणि किडींचा प्रादुर्भाव: काहीवेळा बियाणे काही मातीजन्य आणि बुरशीजन्य रोगांमुळे आणि दीमक, नेमाटोड्स इत्यादी कीटकांमुळे नष्ट होतात. याशिवाय पक्षी आणि उंदीरही शेतातील बिया खाऊन नुकसान करतात. ज्यामुळे ही समस्या निर्माण होते.

• सिंचन: जास्त पाणी दिल्याने बियाणे उगवण होण्यात समस्या निर्माण होतात. काही वेळा जास्त पाणी दिल्याने बिया कुजतात. बियाणे उगवले तरी झाडे कमकुवत होतात आणि ओल्या कुजण्याच्या रोगाने प्रभावित होतात आणि मरतात.

हे देखील वाचा:

• बीजप्रक्रिया पद्धत येथे पहा.

आम्हाला आशा आहे की ही माहिती तुमच्यासाठी महत्त्वाची ठरेल. जर तुम्हाला या पोस्टमध्ये दिलेली माहिती आवडली असेल तर आमच्या पोस्ट ला लाईक करा आणि इतर शेतकर्‍यांना सुद्धा शेअर करा. जेणेकरून अधिकाधिक शेतकरी मित्रांना या माहितीचा लाभ घेता येईल. यासंबंधी तुमचे प्रश्न आम्हाला कमेंट्सद्वारे विचारा. शेतीशी संबंधित इतर मनोरंजक माहितीसाठी ग्रामीण भागाशी संपर्कात रहा.