અરહર એ ખરીફ સિઝનમાં ઉગાડવામાં આવતા મુખ્ય કઠોળ પાકોમાંનું એક છે. તેને તુવેર દાળ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. અરહર પ્રોટીન , મિનરલ્સ, કાર્બોહાઇડ્રેટ્સ, આયર્ન અને કેલ્શિયમથી ભરપૂર હોય છે. અરહરની ખેતી કરતા પહેલા તેની કેટલીક મુખ્ય જાતો વિશે જાણવું જરૂરી છે.

• પુસા 2001: આ જાત વર્ષ 2006માં વિકસાવવામાં આવી હતી. આ જાત ખરીફ સિઝનમાં ખેતી માટે યોગ્ય છે. વાવણીના 140 થી 145 દિવસ પછી પાક પાકવાનું શરૂ કરે છે . પ્રતિ એકર જમીનમાં 8 ક્વિન્ટલ પાક મળે છે.

• પુસા 9 : તે વર્ષ 2009માં વિકસાવવામાં આવ્યું હતું. ખરીફ તેમજ રવિ સિઝનમાં તેનું વાવેતર કરી શકાય છે. તે મોડી પાકતી જાતોમાંની એક છે. તે 240 દિવસ પહેલા લે છે. એક એકર જમીનમાં 8 થી 10 ક્વિન્ટલ પાકનું ઉત્પાદન થાય છે.

• પુસા 992 : ભૂરા રંગની, જાડી, ગોળ અને ચળકતી અનાજની વિવિધતા વર્ષ 2005માં વિકસાવવામાં આવી હતી. તે લગભગ 140 થી 145 દિવસમાં પાકવા માટે તૈયાર થાય છે. આ પાક પ્રતિ એકર જમીનમાં 6.6 ક્વિન્ટલ ઉપજ આપે છે. તે મુખ્યત્વે પંજાબ , હરિયાણા, પશ્ચિમ ઉત્તર પ્રદેશ, દિલ્હી અને રાજસ્થાનમાં ઉગાડવામાં આવે છે.

• નરેન્દ્ર અરહર 2: આ જાતની વાવણી માટે જુલાઈ શ્રેષ્ઠ મહિનો છે. અંતમાં પાકતી જાતોમાં તેનો સમાવેશ થાય છે. તે વાવણી પછી 240 - 250 બંને લણણી કરી શકાય છે . જો પ્રતિ એકર ખેતરમાં તેની ખેતી કરવામાં આવે તો લગભગ 12 થી 13 ક્વિન્ટલ પાક મેળવી શકાય છે. તે બિહાર અને ઉત્તર પ્રદેશમાં ખેતી માટે યોગ્ય છે.

• વસંત: તે મુખ્યત્વે બિહાર, ઝારખંડ, આંધ્ર પ્રદેશ, ઉત્તર પ્રદેશમાં ઉગાડવામાં આવે છે. જુલાઇ મહિનો તેની વાવણી માટે શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે. રવિ સિઝનમાં પણ તેની ખેતી કરી શકાય છે. આ પાક પ્રતિ એકર જમીનમાં 10-12 ક્વિન્ટલ સુધીની ઉપજ આપે છે. આ જાતનો પાક પાકવામાં 250-260 દિવસ લે છે.

આ જાતો ઉપરાંત શરદ, બીઆર 265, નરેન્દ્ર અરહર 1, માલવિયા અરહર 13, આઝાદ અરહર, ICPL 88039, અમર, ICPL 151, પારસ, ઉપાસ 120, પ્રકાર 21, UPAS 120, માણક, પુસા 0291, પુસા 0291 જેવી જાતોની ખેતી વગેરે પણ આગવી રીતે કરવામાં આવે છે.