મગફળીની મુખ્ય જાતો અને ઉપજ

મગફળીના દાણા ખાવા ઉપરાંત તેનો ઉપયોગ તેલ કાઢવામાં પણ થાય છે. તેમાં પ્રોટીન ભરપૂર માત્રામાં જોવા મળે છે. ખરીફ સિઝનમાં મગફળીની ખેતી કરવામાં આવે છે. તેની ખેતી કરતા પહેલા કેટલીક મુખ્ય જાતો વિશે જાણવું જરૂરી છે.

• ગંગાપુરી: તેની ખેતી દ્વારા ઓછા સમયમાં વધુ ઉત્પાદન મેળવી શકાય છે. આ જાતના છોડની ઉંચાઈ જમીનથી એકથી દોઢ ફૂટ જેટલી હોય છે. તે વાવણી પછી 95 થી 100 દિવસ પછી ખોદકામ કરી શકાય છે . તેના દાણામાં તેલનું પ્રમાણ જોવા મળે છે. પ્રતિ એકર જમીનમાં 8-9 ક્વિન્ટલ પાકનું ઉત્પાદન થાય છે.

• પ્રકાશ (CSMG 884): આ જાતની ખેતી મુખ્યત્વે ઉત્તર પ્રદેશમાં થાય છે. પ્રતિ એકર જમીનમાં ખેતી કરવાથી લગભગ 8 ક્વિન્ટલ પાક મળે છે. આ જાત વાવણી પછી 115 થી 120 દિવસમાં ખોદવા માટે તૈયાર છે.

• અંબર: આ ઉત્તર ભારતના મેદાનોમાં ખેતી માટે યોગ્ય જાતોમાંની એક છે. તેના કઠોળમાં 72 ટકા સુધી અનાજ જોવા મળે છે. પ્રતિ એકર જમીનમાં 10 થી 12 ક્વિન્ટલ પાક મળે છે. વાવણી પછી લગભગ 115 થી 120 દિવસે લણણી કરી શકાય છે .

• નંબર 13: રેતાળ જમીનમાં તેની ખેતી કરી શકાય છે. આ જાતની વાવણીના 125 થી 130 દિવસ પછી ખોદકામ કરીને પાક મેળવી શકાય છે. પ્રતિ એકર જમીનમાં 12 ક્વિન્ટલ પાકનું ઉત્પાદન થાય છે. તેના કઠોળમાં 66 ટકા માત્રામાં અનાજ જોવા મળે છે.

• RG 382 : આ જાત ખરીફ સિઝનમાં ખેતી માટે યોગ્ય છે. તેના દાણા કદમાં મોટા હોય છે. પાકને ખોદવા માટે તૈયાર થવામાં લગભગ 115 થી 120 દિવસનો સમય લાગે છે. પ્રતિ એકર જમીનમાં 7 થી 9 ક્વિન્ટલ પાકની ઉપજ મળે છે.

• રાજ દુર્ગા: આ જાતની ખેતી પિયત અને બિનપિયત બંને જમીનમાં કરી શકાય છે. ખોદકામ માટે તૈયાર થવામાં લગભગ 120 થી 130 દિવસનો સમય લાગે છે . પ્રતિ એકર જમીનની સરેરાશ ઉપજ 6.8 થી 13.2 ક્વિન્ટલ છે.

• TG 37A : આ નાના અનાજની જાતમાં 51% તેલનું પ્રમાણ હોય છે. વાવણીના 125 દિવસે પાક ખોદવા માટે તૈયાર થાય છે. પ્રતિ એકર જમીનની સરેરાશ ઉપજ 12 થી 14 ક્વિન્ટલ છે. જો આ જાતને યોગ્ય સમયે ખોદવામાં ન આવે તો તેના દાણા ફરી ફૂટવા લાગે છે.

• દિવ્યા: આ જાતની ખેતી મુખ્યત્વે રાજસ્થાન, ઉત્તર પ્રદેશ અને ગુજરાતમાં થાય છે. લગભગ 125 થી 130 દિવસમાં ખોદકામ કરી શકાય છે. પ્રતિ એકર જમીનમાં 10 ક્વિન્ટલ પાકનું ઉત્પાદન થાય છે. તેની શીંગોમાં એક કે બે દાણા હોય છે.

આ ઉપરાંત મગફળીની બીજી પણ ઘણી જાતો છે, જેની ખેતી કરીને ખેડૂતો નફો કમાઈ શકે છે. જેમાંથી M A- 10, M 548, G 201, AK 12-24, R G 382, TG-26, ઉત્કર્ષ, G G 20, Virginia, C 501, P G 1 વગેરે અગ્રણી છે.